چهار نوع سیستم اطلاعاتی در سازمان
شکل بالا هرم سلسله‌مراتبی را نشان می‌دهد که سطوح مختلف مدیریت در یک سازمان و سیستم‌های اطلاعاتی مرتبط با هر سطح را به تصویر می‌کشد. همچنین، این هرم نشان‌دهنده نحوه تبدیل داده به اطلاعات، دانش و در نهایت، خرد است.
سطوح مدیریت و سیستم‌های اطلاعاتی
1. سیستم‌های پردازش تراکنش (TPS – Transaction Processing Systems)
o تعریف: این سطح پایین‌ترین سطح سازمان است و شامل افرادی می‌شود که مسئول انجام وظایف روزمره و ثبت تراکنش‌ها هستند. این افراد مستقیماً با عملیات اجرایی سروکار دارند و داده‌های اولیه را تولید می‌کنند.
o TPSها سیستم‌هایی هستند که داده‌های تراکنش‌های روزانه را جمع‌آوری، ذخیره و پردازش می‌کنند. این سیستم‌ها برای ثبت و پیگیری فعالیت‌های روزمره مانند فروش، خرید، و تولید استفاده می‌شوند.
o مثال‌ها:
§ خرده‌فروشی: سیستم‌های فروش (POS) که اطلاعات مربوط به خرید مشتریان، موجودی کالا و پرداخت‌ها را ثبت می‌کنند.
§ خودروسازی: سیستم‌های ثبت ورود و خروج قطعات در خط تولید، سیستم‌های ثبت زمان کار افراد.
§ فولاد: سیستم‌های ثبت مواد اولیه ورودی به کارخانه، سیستم‌های ثبت تولید روزانه.
2. سیستم‌های اطلاعات مدیریت (MIS – Management Information Systems)
o تعریف: این سطح شامل مدیرانی می‌شود که مسئول نظارت بر عملیات روزانه و گزارش‌دهی به مدیران ارشد هستند. آن‌ها وظیفه دارند اطلاعات را از سطوح پایین‌تر جمع‌آوری کرده و به مدیران ارشد ارائه دهند.
o MISها سیستم‌هایی هستند که اطلاعات خلاصه شده و گزارش‌های دوره‌ای را از TPSها تولید می‌کنند. این سیستم‌ها به مدیران میانی کمک می‌کنند تا عملکرد واحد خود را نظارت و کنترل کنند.
o مثال‌ها:
§ خرده‌فروشی: گزارش‌های فروش هفتگی، گزارش‌های موجودی کالا، گزارش‌های عملکرد کارکنان.
§ خودروسازی: گزارش‌های تولید ماهانه، گزارش‌های هزینه‌های تولید، گزارش‌های کیفیت محصولات.
§ فولاد: گزارش‌های مصرف مواد اولیه، گزارش‌های تولید ماهانه، گزارش‌های انرژی مصرفی.
3. سیستم‌های پشتیبانی تصمیم (DSS – Decision Support Systems)
o تعریف: این سطح شامل مدیرانی می‌شود که مسئول تصمیم‌گیری‌های استراتژیک و برنامه‌ریزی‌های بلندمدت هستند. آن‌ها نیاز به تحلیل‌های پیچیده و اطلاعات دقیق برای تصمیم‌گیری‌های مهم دارند.
o DSSها سیستم‌هایی هستند که به مدیران کمک می‌کنند تا با تحلیل داده‌ها و مدل‌سازی سناریوهای مختلف، تصمیمات بهتری بگیرند. این سیستم‌ها ابزارهای تحلیلی پیشرفته‌ای را فراهم می‌کنند.
o مثال‌ها:
§ خرده‌فروشی: سیستم‌های تحلیل داده‌های فروش برای پیش‌بینی تقاضا، سیستم‌های مدل‌سازی قیمت‌گذاری محصولات.
§ خودروسازی: سیستم‌های تحلیل داده‌های بازار برای طراحی محصولات جدید، سیستم‌های شبیه‌سازی خطوط تولید.
§ فولاد: سیستم‌های تحلیل داده‌های بازار برای پیش‌بینی قیمت مواد اولیه، سیستم‌های بهینه‌سازی فرآیندهای تولید.
4. سیستم‌های اطلاعات اجرایی (EIS – Executive Information Systems):
o تعریف: این سطح شامل مدیران ارشد اجرایی (مانند مدیرعامل) می‌شود که مسئول تعیین استراتژی‌های کلان سازمان هستند. آن‌ها نیاز به دسترسی سریع به اطلاعات کلیدی برای نظارت بر عملکرد کلی سازمان دارند.
o EISها سیستم‌هایی هستند که اطلاعات کلیدی و شاخص‌های عملکردی (KPIs) را به صورت خلاصه و در قالب داشبوردها به مدیران ارائه می‌کنند. این سیستم‌ها به مدیران اجرایی کمک می‌کنند تا به سرعت وضعیت سازمان را ارزیابی کنند.
o مثال‌ها:
§ خرده‌فروشی: داشبورد فروش کل، داشبورد سودآوری، داشبورد رضایت مشتریان.
§ خودروسازی: داشبورد سهم بازار، داشبورد سودآوری محصولات، داشبورد شاخص‌های کیفیت.
§ فولاد: داشبورد قیمت مواد اولیه، داشبورد سودآوری کارخانه، داشبورد شاخص‌های ایمنی.
تبدیل داده به خرد
- داده (Data) : حقایق و ارقام خام.
- اطلاعات (Information): داده‌های پردازش شده و سازماندهی شده که دارای معنا هستند.
- دانش (Knowledge): درک و تفسیر اطلاعات، همراه با تجربه و مهارت.
- خرد (Wisdom) : توانایی استفاده از دانش برای تصمیم‌گیری‌های درست و ایجاد ارزش.
دیدگاهتان را بنویسید
برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید.